I-   VERGİSEL DESTEKLER

 

Yatırımcılara yapılan devlet destekleri, vergi mevzuatımızda ilk kez, Gelir Vergisi Kanunumuza 4369 sayılı Kanunla “Yatırım İndirimi” başlığıyla ilave edilen ek maddeler (Ek:1 ila 4) ile 1999 yılından itibaren başlatılmıştır.

 

4842 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılan yukarıdaki düzenlemelerden sonra, yine aynı Kanunla Gelir Vergisi Kanunu’nun 19 uncu maddesi “Ticari ve Zirai Kazançlarda Yatırım İndirimi İstisnası” başlığıyla yeniden düzenlenmiş; 2006 yılında 5479 sayılı Kanunla madde hükmü yürürlükten kaldırılmış ve Gelir Vergisi Kanunu’na geçici 61, 65 ve 69 uncu maddeler ilave edilmiştir.

 

Yatırımcılara yapılan vergisel destekler, nihayetinde Kurumlar Vergisi Kanunu’na 28.02.2009 tarihinde 5838 sayılı Kanunla “İndirimli Kurumlar Vergisi” başlığıyla ilave edilen 32/A maddesi ile devam etmektedir.

 

 

 

II-    YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI HAKKINDA KARARLAR

 

II.1- 2012/3305 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı

 

Yatırımcılara getirilen destekler, Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile genişletilmiş; gelir/kurumlar vergisi desteği yanında; kdv, gümrük vergisi, gelir vergisi stopajı, sigorta prim desteği getirilmiş ve yatırım yeri tahsisi sağlanmıştır.

 

 

 

II.2- 9903 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı

 

29.05.2025 tarihinden itibaren yürürlüğe giren 9903 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararı ile 3305 sayılı BKK yürürlükten kaldırılmış ve yatırımcılara devlet yardımları yeniden düzenlenmiştir.

 

 

 

III- 3305 ve 9903 SAYILI KARARLARIN KARŞILAŞTIRILMASI

 

III.1- Proje Bazlı Teşvikler

 

3305 sayılı Kararda; stratejik yatırımlar (md8) ve öncelikli yatırımlar (md17) proje bazlı yatırım olarak ele alınmıştır.

 

9903 sayılı Kararda ise; teknoloji hamlesi (md6), yerel kalkınma hamlesi (md7), stratejik hamle (md8) başlıklarıyla Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi Projeleri getirilmiştir.

 

9903 sayılı Kararla, yukarıdaki yatırım projelerinin değerlendirmelerini yapmak ve sonuçlandırmak üzere komiteler kurulmuş (md2); bu yatırım projelerinin özellikleri, kapsamı ve büyüklüklerine ilişkin belirlemelerin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayınlanacak tebliğlerle yapılacağı açıklanmıştır. (md2, 6,7.8)

 

Diğer taraftan 9903 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararında öncelikli yatırımlar teşvik sistemi (md9) ile hedef yatırımlar teşvik sistemine (md10) ilişkin açıklamalar yapılmıştır.

 

 

III.2- Destek Unsurları

 

a)   Kdv İstisnası, Gümrük Vergisi Muafiyeti ve Gelir Vergisi Stopaj Desteği

 

9903 sayılı Karardaki kdv istisnası ve gümrük vergisi muafiyeti destekleri 3305 sayılı Karardaki desteklerle önemli ölçüde örtüşmektedir. (md13,14)

 

9903 sayılı karar ekinde yer alan “gümrük vergisi muafiyetinden yararlanamayacak makine ve teçhizat” listesine 10 adet makine ve teçhizat ilave edilmiştir.

 

Diğer taraftan, 3305 sayılı Kararda yer alan gelir vergisi stopaj desteğine, 9903 sayılı Kararda yer verilmemiştir.

 

 

b)  Faiz ve Kar Payı Desteği

 

3305 sayılı Kararda 1 ve 2 nci bölge yatırımları haricindekilere tanınan faiz ve kar payı destekleri 2 ila 7 puan aralığındadır.

 

9903 sayılı Kararda ise, proje yatırımlarında her bölgede yapılan yatırıma faiz ve kar payı desteği sağlanmış, hedef yatırımlarda ise 4, 5 ve 6 ncı bölge yatırımlar için faiz desteği verilmiştir.

 

Diğer taraftan 9903 sayılı Kararla faiz desteği daha yüksek puanlara çıkarılmıştır. (md15)

 

 

c)   Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği

 

3305 sayılı Kararda tüm yatırımlarda, her bölge için sigorta primi işveren hissesi desteği sağlanmışken, 9903 sayılı Kararla 1 inci bölge yatırımları destekten yararlandırılmamıştır. (md18)

 

 

d)  Sigorta Primi Desteği

 

3305 sayılı Karardaki düzenlemeler, 9903 sayılı Kararda da muhafaza edilmiş ve sigorta primi desteği 6 ncı bölge yatırımlarına tanınmıştır. (md19)

 

 

e)   Yatırım Yeri Tahsisi

 

3305 sayılı Kararda stratejik ve bölgesel yatırımların tamamı için yatırım yeri tahsis desteği verilmiştir.

 

9903 sayılı Kararda ise sadece Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi Projeleri olan teknoloji hamlesi, yerel kalkınma hamlesi ve stratejik hamle proje yatırımları için yatırım yeri tahsisi öngörülmüş, diğer yatırımlara yatırım yeri tahsis desteği verilmemiştir. (md4,21)

 

 

f)    Makine Desteği

 

3305 sayılı Kararda yatırımcılar için verilen destek unsurları arasında, “makine yatırımı” öngörülmemiştir.

 

9903 sayılı Kararda ise, teknoloji hamlesi, yerel kalkınma hamlesi ve stratejik hamle programları çerçevesinde yapılacak yatırımlar için makine destek unsuru sağlanmış ve şartları belirlenmiştir. (md4,16)

 

 

g)  Vergi İndirimi

 

3305 sayılı Kararda vergi indirimi desteği

-         gerek yatırıma katkı oranı

-         gerekse vergi indirim oranında

-         6 bölgede de çok farklı oranlarda belirlenmiştir.

 

Bölgeler itibariyle; yatırıma katkı oranları %15 ila %50 oranları arasında, vergi indirim oranları %50 ila %90 arasında değişiklik göstermektedir. Böylece yatırımcıya en büyük destek veren bu unsur, yatırımcıları ekonomik kalkınmışlık anlamında alt bölge yatırımlarına yönlendirmiştir.

 

9903 sayılı Kararda ise bölgeler itibariyle farklı destek oranları uygulanması esası kaldırılmış;

-   tüm yatırımlarda vergi indirim oranı %60 olarak belirlenirken

· teknoloji hamlesi ve yerel kalkınma hamlesi yatırımlarında yatırıma katkı oranı %50

·  stratejik hamle yatırımlarında yatırıma katkı oranı %40

·  öncelikli yatırım kapsamındaki yatırımlarda %30

· hedef yatırımlar kapsamındaki yatırımlarda yatırıma katkı oranı %20

olarak belirlenmiştir. (md20)

 

Müşavirliğimize göre, yatırımcıların alt bölgelerde yatırım yapmasını teşvik eden 3305 sayılı Karardaki düzenlemeler yerine; 9903 sayılı Kararda yatırıma katkı oranı ve vergi indirim oranı sabitlenerek, vergi indirimi teşvik unsuru ile yatırımcıların alt bölge yatırımlarına yönlendirilmesi uygulamasına son verilmiştir.

  

Bilgilerinize sunulur.

 

Saygılarımızla

Gaziantep, 10.06.2025