Sayın Yetkililer

 

Yapılacak protesto veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemesi üzerine, alacak davası açmaksızın şüpheli alacaklar hesabına alınabilecek alacak tutarı 14.000 liradan, 577 sayılı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile 20.000 liraya çıkarılmıştır.

 

 

 

ŞÜPHELİ ALACAKLAR VE ZARAR KAYDI

 

Vergi Usul Kanununun 323 ncü maddesinde şüpheli alacakların tanımı yapılmış, karşılık ayrılması ve zarar olarak dikkate alınabilmesi için gerekli olan şartlar belirtilmiştir.

 

Bir alacağın şüpheli alacak sayılabilmesi için, ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesiyle ilgili olması şartıyla,

-         dava veya icra safhasında bulunması

-         yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacaklar

olması gereklidir.

 

Bu tür alacaklar için, değerleme gününün tasarruf değerine göre pasifte bir karşılık ayrılabilmektedir.

 

 Ayrıca, bir alacağın şüpheli hale gelebilmesi ve karşılık ayrılabilmesi için, alacağın teminata bağlı olmaması gerekmektedir. Alacağın bir kısmı teminatlı ise, teminattan geri kalan kısmı için karşılık ayrılabilmektedir.

 

Mal alımına yönelik olarak verilen avanslar da daha önce gelir hesaplarına aktarılmadığından, karşılık ayrılarak gider yazılamamaktadır.

 

 

1-  Katma Değer Vergisinde Şüpheli Alacak Uygulaması

 

Vadeli olarak yapılan mal/hizmet satışlarında, hesaplanan katma değer vergisi de alacak olarak karşımıza çıkabilmektedir.

 

334 sayılı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile, kdv alacağının ilgili dönem kayıtlarına girmiş olması ve katma değer vergisi beyannamesinde beyan edilmiş olması şartı ile, şüpheli alacak karşılığı ayrılmasına müsaade edilmiştir.

 

 

2-  Döviz Cinsi Alacaklarda Şüpheli Alacak Uygulaması

 

32 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Karara İlişkin 91/32-5 sayılı Tebliğin 22 nci maddesinin v-i bendine göre, döviz cinsinden olan alacakların şüpheli alacak sayılabilmesi için ayrıca gerekli olan koşullar belirtilmiştir. Bu bende göre ihtilaf nedeniyle dava açılmış olması mücbir sebep olarak kabul edilmiş ve bunun ispatı için:

-           Yurtdışından temin edilecek belgelerin dış temsilciliklerimizce onaylanması veya

-           Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdik Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre onaylanmış olması

şartı getirilmiştir.

 

Şüpheli hale gelen döviz cinsinden olan alacaklar için karşılık ayrılması durumunda, değerleme gününde hesaplanan kur farkları dikkate alınarak, önce kur farkı geliri hesaplanacak, daha sonra aynı tutarda karşılık ayrılarak, bu tutar zarara intikal ettirilebilecektir.

 

 

 3-  Şüpheli Hale Gelen Alacağın Zarar Olarak Dikkate Alınabilmesi İçin Aranan Şartlar

 

Şüpheli hale gelen bir alacağın zarar olarak dikkate alınabilmesi için:

-           Bu alacak için değerleme gününün tasarruf değerine göre pasifte karşılık ayrılmış olmalıdır.

-           Karşılığın, alacağın şüpheli hale geldiği hesap döneminde (dava açma veya icra döneminde) ayrılmış olması gerekmektedir. Alacağın şüpheli hale geldiği dönemde karşılık ayırmayan işletmeler, daha sonraki dönemlerde bu alacak için karşılık ayıramazlar.

 

 

4-  Geçici Vergi Dönemleri ve Şüpheli Alacak

 

217 sayılı Gelir Vergisi Kanunu Genel Tebliğinde, şüpheli hale gelen alacağın içinde bulunduğu hesap dönemi aşılmamak şartıyla, geçici vergi dönemlerinden herhangi birinde karşılık ayrılabileceği belirtilmiştir.

 

 

5- Tahsil Edilen Şüpheli Alacaklar

 

Şüpheli alacaklar hesabına alınarak matrahtan indirilen alacakların daha sonra tahsil edilmesi halinde; VUK’ un 323 maddesi gereğince, tahsil edildikleri dönemde kar zarar hesabına intikal ettirilerek matraha ilave edilir.

 

 

6- Şüpheli Alacakların Tahsilinin Mümkün Olmaması/Değersiz Alacaklar

 

Vergi Usul Kanunu’ nun 322 nci maddesinde, kazai bir hükme veya kanaat verici bir vesikaya göre tahsiline artık imkan kalmayan alacakların değersiz alacak olduğu belirtilmiş, bu mahiyetteki değersiz alacakların bu tarihte tasarruf değerlerini kaybedecekleri ve mukayyet değerleriyle zarara geçirilerek yok edileceği belirtilmiştir.

 

Şüpheli alacak karşılığı ayrılan alacaklar bu tarih itibariyle zarara geçirilmiş olması nedeniyle, şüpheli alacakların değersiz alacak haline gelmesinde, değersiz alacaklar bir kez daha matrahtan indirilmezler ve karşılık hesabından çıkarılırlar.

 

 

7- Vazgeçilen Alacaklar

 

Vergi Usul Kanunu’nun 324 üncü maddesi gereğince konkordato veya sulh yoluyla alınmasından vazgeçilen alacaklar, borçlunun defterinde özel bir karşılık hesabına alınır. Bu hesaba alınan alacaklar, hesaba alındığı yılın sonundan başlayarak üç yıl içinde zararla itfa edilmediği takdirde, kar hesabına naklolunur.

  

Bilgilerinize sunulur.

 

Saygılarımızla

 

Gaziantep, 02.01.2025