Sayın Yetkililer,

 

Gelir vergisine tabi ticari kazançlarda ve kurumlar vergisine tabi işletmelerde “finansman gider kısıtlaması uygulaması, vergi mevzuatımıza ilk kez 4008 sayılı Kanunla girmiş; daha sonra 6322 sayılı Kanunla mevzuatımızda yeniden yer almıştır.

 

 

I-        5422 Sayılı Mülga Kurumlar Vergisi Kanununda Finansman Gider Kısıtlaması

 

v  03.06.1949 tarih ve 5422 sayılı (mülga) Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15 inci maddesine, 24.06.1994 tarih ve 4008 sayılı Kanun’un 27 nci maddesi ile eklenen 13 nolu bent hükmünde;

“Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre, dönem sonu stoklarını son giren ilk çıkar yöntemine göre değerleyen veya amortismana tabi sabit kıymetlerini yeniden değerlemeye tabi tutan kurumların (bankalar, finans kurumları ve sigorta şirketleri hariç) Gelir Vergisi Kanunu’nun 41 inci maddesinin 8 numaralı bendindeki esaslar çerçevesinde hesapladıkları giderler.” denilerek finansman giderleri kısıtlanmıştır.

 

v  4008 sayılı Kanun’un 25 inci maddesi ile, Gelir Vergisi Kanunu’nun 41 inci maddesine 8 numaralı bent ilave edilmiş ve bu bentte;

“Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre, dönem sonu stoklarını son giren ilk çıkar yöntemine göre değerleyen veya amortismana tabi iktisadi kıymetlerini yeniden değerlemeye tabi tutanların, işletmede kullandıkları yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kar payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yaptıkları giderler ve maliyet unsurları toplamına (yatırımın maliyetine eklenenler hariç) aşağıdaki indirim oranının uygulanması suretiyle bulunacak kısmın %25’i

   

İndirim oranı, Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre o yıl için tespit edilmiş olan yeniden değerleme oranının, ilgili kuruluşlardan alınan bilgilere göre Maliye Bakanlığınca o yıl için hesaplanan ortalama ticari kredi faiz oranına bölünmesi suretiyle bulunur.

 

Sanayi siciline kayıtlı imalatçıların imalat faaliyetlerinde kullandıkları yabancı kaynaklara ait gider ve maliyet unsurlarına bu bent hükmü uygulanmaz.

 

Bu bendin birinci paragrafında yer alan %25 oranını, %100’e kadar artırmaya Bakanlar Kurulu; bendin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye ise Maliye Bakanlığı yetkilidir.” denilerek finansman gider kısıtlamasının esasları belirlenmiştir.

 

 

II-    5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununda Finansman Gider Kısıtlaması

 

13.06.2006 tarih ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu, 5422 sayılı Kanunu yürürlükten kaldırmış, dolayısı ile iptal edilen kanundaki finansman gider kısıtlaması uygulaması da sona ermiştir.

 

Daha sonra, 31.05.2012 tarih ve 6322 sayılı Kanun’un 37 nci maddesi ile 01.01.2013 tarihinden geçerli olmak üzere, 5520 sayılı Kanun’un “Kabul Edilmeyen İndirimler” başlıklı 11 inci maddesine (i) bendi ilave edilmiş;

“Kredi kuruluşları, finansal kuruluşlar, finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri dışında, kullanılan yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan işletmelerde, aşan kısma münhasır olmak üzere, yatırımın maliyetine eklenenler hariç, işletmede kar payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının %10’unu aşmamak üzere Cumhurbaşkanınca kararlaştırılan kısmı. Belirlenecek oranı sektörler itibariyle farklılaştırmaya Cumhurbaşkanı, bendin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.” denilmek suretiyle, finansman gider kısıtlaması uygulaması yeniden getirilmiştir.

 

6322 sayılı Kanun’un 6 ncı maddesi ile, Gelir Vergisi Kanunu’nun 41 inci maddesine 9 numaralı bent ilave edilmek suretiyle, paralel hükümler gelir vergisi ticari kazanç sahipleri için de getirilmiştir.

 

  

III- Cumhurbaşkanlığı Kararı

 

Cumhurbaşkanlığı, yukarıdaki kanunlardaki düzenlemelerle kendisine verilen yetkiyi; 03.02.2021 tarih ve 3490 sayılı Kararıyla kullanmış ve 01.01.2021 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi kazançlarına uygulanmak üzere, gider kısıtlaması oranını %10 olarak belirlemiştir.

 

Böylece 01.01.2013 tarihinde yürürlüğe giren finansman gider kısıtlaması uygulaması, 01.01.2021 tarihinden itibaren fiilen uygulanabilir olmuştur.

 

 

IV- Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın Uygulama Tebliği

 

Maliye Bakanlığı, 25.05.2021 tarihli resmi gazetede yayımlanan 18 nolu Tebliğ ile 1 seri nolu Tebliğe 11.13 bölümü eklemek suretiyle, finansman gider kısıtlamasına ilişkin açıklamalarda bulunmuştur.

 

Uygulamaya yönelik Tebliğ açıklamalarında, finansman gider kısıtlamasına ilişkin aşağıdaki prensipler dikkati çekmektedir.

 

a)     Yatırımın Maliyetine Eklenen Finansman Giderleri

5520 sayılı Kanun’un 11/1-i maddesinde de belirlendiği gibi, yatırımın maliyetine eklenmiş olan yabancı kaynaklardan doğan gider ve maliyet unsurları, finansman gider kısıtlamasına tabi tutulmayacaktır.

 

b)    Yabancı Kaynak Kullanım Süresine Bağlı Olmalıdır

Teminat mektubu komisyonları, ipotek masrafları vs gibi herhangi yabancı kaynak kullanımına bağlı olmaksızın yapılan giderler, gider kısıtlamasına konu edilmeyecektir.

 

c)     Yabancı Kaynak Gider Kalemi Oluşturmalıdır

Yabancı kaynak faiz, kur farkı gibi bir gider kalemi oluşturuluyorsa, bu kaynak yabancı kaynak olarak değerlendirilecek ve bu kaynağa ilişkin giderler kısıtlamaya tabi tutulacaktır. Örneğin satıcılar hesabında takip edilen bir borç, belli bir vade içinde ödeme şartına bağlanmamış ve belli bir vadeden sonra ödenmesi halinde faiz veya fiyat farkı gibi bir uygulama söz konusu değilse; satıcılar hesabındaki bu tutarın ayrıştırılması ve gider kısıtlamasına tabi tutulmaması gerekmektedir.

   

d)    Finansman Giderleri ve Gelirlerinde Netleştirme

Finansman giderlerinin yanı sıra finansman gelirleri de elde etmiş olan mükelleflerin gider kısıtlaması uygulamasında söz konusu gelir ve giderlerini birbiri ile mukayese etmek suretiyle netleştirilmelerine müsaade edilmemektedir.

 

Şu kadar ki, aynı kaynağa ilişkin olarak ilgili vergi döneminde oluşan kur farkı gelir ve giderleri mahsuplaştırılarak, işlem tarihi veya dönem sonu itibariyle bu kaynağa ilişkin net kur farkı gideri doğması halinde, bu tutar finansman gider kısıtlamasında dikkate alınacaktır.

 

e)     Aracılı İhracat Sözleşmeli İhracatlarda Finansman Yükü ve Gider Kısıtlaması

İmalatçı veya tedarikçi şirketlerde imzalanan aracılı ihracat sözleşmesine dayanarak, malın üretimi veya tedarikine ilişkin tüm yükümlülüklerden doğrudan ve münhasıran imalatçı veya tedarikçi şirketlerin sorumlu olması ve ihracattan doğan finansman yükünün aracılı ihracat sözleşmesinin tarafı olan imalatçı veya tedarikçi şirketlere aktarılması kaydıyla, bu işlemler nedeniyle ihracatçı şirketler nezdinde finansman gider kısıtlaması uygulanmayacaktır.

 

Tebliğde bu ihracatçı şirketler; dış ticaret sermaye şirketleri ve sektörel dış ticaret şirketleri olarak tanımlanmıştır.

 

f)      Finansman Gider Kısıtlamasının Hesabı

18 nolu Kurumlar Vergisi Tebliğinde, 03.02.2021 tarih ve 3490 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile % 10 olarak belirlenen finansman gider kısıtlaması oranı esas alınarak, örnek hesaplamalara da yer verilmiştir.

 

Yapılan örnek hesaplamalardan da görüleceği gibi, gider kısıtlamasında [finansman gider tutarı x (yabancı kaynak, öz kaynak farkı / toplam yabancı kaynak)] x %10 formülü uygulanacaktır.

  

Saygılarımızla,

Gaziantep, 24.05.2023